Gözlerim kamaşıyor ışıktan
Gözlerim kamaşıyor ışıktan, uzun süre karanlıkta kaldım, ışığı ve güneşi unuttum. Tenimiz hep beyaz ve cildimiz hep lekeli. Günün sonunda eve odun parçaları götürüyoruz, bizimle alay ediyorlar, kol boyumuz kadar taşıyabiliyoruz çok taşıyamıyoruz diye. Bizler göçmen işçileriz, İtalya’dan geldik buralara. İşçiye ihtiyaç var, dediler, ekmek var dediler. İşte kendimizi burda bulduk.
Eskiden atlar bir gün yüzü görmeksizin çalışırlarmış madenlerde. Aylarca dışarı çıkmazlarmış. Karanlıkta yerin dibinde. Bunu düşünmek bile insanı ürpertiyor. Yerin altında ölürlermiş, karanlıkta.
Artık Avrupa’nın birçok ülkesinde insanların madencilik yaptığı madenler yok denilecek kadar az. Türkiye’de ise hala çok kötü şartlarda çalışıyoruz. Bize halinize şükredin diyorlar, o atlar gibi olabilirdiniz. Ben bir at olmak isterdim ama Anadolu’nun ovalarında. Yeraltında değil.
Karanlıkta gaz lambalarıyla çalıştık çoğu zaman. İlk bu işe başladığımızda kendi malzememizi kendimiz almamız gerekiyordu. Evden yemek getiriyor, ellerimizi yıkayamasak da tuttuğumuz yeri yutmadan bizim börekleri yiyorduk. Ayakkabılar, kasklar ve hatta patlatma malzemeleri bile bizim tarafımızdan karşılanmalıydı. Haklarımız yoktu, biz yoktuk. Biz sadece işçiydik. Çok çalıştık, hayatımın büyük bir kısmı aydınlıktan çok karanlıkta geçti.
Eve gittiğimde yorgun argın masaya bir ekmek koyabilmenin gururunu yaşadım. Zamanla şartlar gelişti ve değişti. 1848’de işçi hakları yaygınlaşmaya başladı tüm Avrupa’da, biz de haklarımızı aradık. Bir kısmını da alabildik. Fakat kullanılan malzemeler hala ilkel ve ölümler yine çok fazlaydı. Ancak 60’lara gelindiğinde madenlerde insanlar rahat ettiler. Burdaki en son maden 90’lı yıllarda kapatıldı.
Fakat geçenlerde bir Türk’e rastladım bulunduğum bu ikinci dünyada, benimle konuşmak istedi.
-Sen de mi maden işçisiydin?
-Evet, ben ölümsüz bir maden işçisiyim.
-Nasıl, anlamadım...
-İlk patlamada tüm bedenim parçalandı, ailem beni tanıyamayadı. Uzun süre vücudumdan çıkmış bir halde dünyayı gezmeye ve diğer madencileri ziyaret etmeye başladım. Nedense ruhum çok huzursuzdu. O gün işten çıkmak istediğimi söylemek istemiş fakat işin bitiş saatini beklemiştim. Ben ölmeden iki hafta önce yine bir patlama olmuş ve 17 yaşında daha yeni başlamış bir genç hayatını kaybetmişti. İnsan yine de kendisine bir şey olmaz zannediyor. Ben ölür ölmez cennet ve cehennem bekliyordum ama bu hayatta halledemediğim bir sürü iş vardı. Özellikle de beni rahatsız eden şey patrondan öc alma isteğim oldu, ruh olarak da gitsem evine, bir öc alsam çok istedim. Ama maalesef hiçbir şeye dokunamadım, hiçkimseyi korkutamadım. En sonunda merak ettim dünyanın diğer madencilerini ve diyarlarını, gezmeye başladım. Her şey çok kötüydü, en gelişmemiş ülkeler başka ülkelerin gelişmesine yardımcı oluyor, işçi güçlerini onlara adıyordu. Vasıfsız diye nitelendirilen kalabalıklar şartların iyi olduğunu düşünerek, iş var diye çalışyorlardı, ve ölüyorlardı. 1848’deki ayaklanmaları da gördüm, gururla yürüdüm işçilerin yanında. Şartlar değişti ama ölümler hala azalmak bilmedi. Kendimden çok bahsettim, sen nerde öldün?
- Ben Soma’da madende çıkan yangında hayatımı kaybettim. Benimle birlikte 300 işçi öldü. Çocuklarımız yetim kaldı. Herkes tutuksuz yargılandı. İhmalkarlık kanıtlandığı halde, haklarımızı alamadık. Kömür yanmalarında sensörlerin ikaz vermemesi için sensörlere istim havası verildiğini söyleyen arkadaşlarımız vardı üretimde, hayatlarımızın bu şekilde göz ardı edildiği bilindiği halde bizi ölüme gönderdiler. Sırtımızdan kazandıkları paralarla kendi çocuklarını rahat ettirirken biz işte burdayız. Sevdiklerimin yüzünü görmeyeli çok oldu. Çocuğumun saçlarını okşamayalı. Ben 53 yaşındaydım öldüğümde şimdi yaşasaydım atmış olacak, beş sene sonra emekli olacaktım. En gencimiz 18 yaşındaydı. Bizi harcadılar.
Bu yaşlı delikanlının söyledikleri beni altüst etti. Bana cesedini gösterdi, kömür gibi olmuş vücuduna bakamadım.
-Ben o kadar çok öldüm ki sana hangisini anlatayım. Ülkenizde adalet kalmadı herhalde? Yargılanmadıklarına göre.
-Adalet bir gün yerini bulacak. Biliyor musun öldüğümde ne düşündüm? Kesilen her ağaç sana ah eder, öldürülen her insan ekmeğinin peşindeyken. Kalbim çok ağır, bu bedelsiz mi kalacak. Beddua okuma doğru değil ama biliyorum, bir gün adalet yerini bulacak.
Bu esmer yüzlü, zayıf ve dürüst adamın, üç çocuğu olduğunu öğrendim. Çocuklarına üç kuruş burs verilmişti. Çocuklar da erken yaşta okumaktansa çalışmak zorunda kalacaklardı. Biliyordum. Madende çalışmazlar diye kendi kendimi avuttum.
Ruhum ölümsüz olduğu için hemen Türkiye’ye gittim ve adalet adına bazı araştırmalar yapmaya insanların evine girerek onları dinlemeye başladım. Duyduklarıma siz bile inanamayacaksınız. Hilmiydi adı arkadaşımın. Hilmi’nin ailesini gördüm, perişanlardı, en büyük çocuk üç kuruşa çalışıyor, ailesine para yetiştirmek için kendini feda ediyordu. Bir kızları vardı erkenden evlendirelim ki o da yolunu bulsun diyorlardı, onu üniversiteye gönderecek parayı bulamamışlardı. Halbuki bu kız hakim olmak istiyordu. En küçükleri ise ayaklarında bir delik ayakkabı ile ortaokula gidiyor, sanki hayat ona bir tokat atmış da o da diğer yüzünü çevirmişçesine suskunca ekmeğiyle çorbasını yiyordu. Yüreğim ezildi. Ne yapacağımı bilemedim. Eğer ellerim olsa sarılırdım yakasına bu sorumluların, onlara insan haklarından, işçi haklarından, insanlıktan bahsederdim. Aldıkları kazandıkları paraları da kendilerini de kendi madenlerinde yakardım. Fakat maalesef doğaüstü güçlerim yoktu ben sadece yolunu kaybetmiş ve sonsuza dek ölüp dirilen ve hep madenci olarak doğan bir ruhtum.
Şahizer Samuk Carignani
Yorumlar
Yorum Gönder